Έρευνα της ActionAid Hellas για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση των Μαθητών/τριών με Αναπηρία στη χώρα μας.

Είμαι στην ευχάριστη θέση, να ανακοινώσω, ότι χθες δημοσιοποιήθηκε η έρευνα, που ανέλαβα πριν περίπου ένα έτος για λογαριασμό της ActionAid Hellas και η οποία εξετάζει την εφαρμοστικότητα των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων των Μαθητών/τριών με Αναπηρία, όπως αυτά προκύπτουν από τα διεθνή κείμενα, που δεσμεύουν την χώρα μας.

 

Στην ουσία πρόκειται για την πρώτη έρευνα ελληνικής ΜΚΟ, η οποία εστιάζει αποκλειστικά στο σχετικό δικαιωματικό κεκτημένο υπέρ των Ανθρώπων με Αναπηρία με μία προσέγγιση ολιστική, που εκτείνεται από την πρόσβαση στην δικαιοσύνη για εκπαιδευτικά θέματα ως την προσβασιμότητα των ΑμεΑ σε όλες της τις εκφάνσεις και την κοινωνικοποίηση των Μαθητών/τριών με Αναπηρία στο εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Συστάσεις της ΕΕΔΑ με αφορμή το Σχέδιο Νόμου για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (10 Ιουλίου 2014).

Πρόσφατα δημοσιοποιήθηκαν οι Συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου γύρω από το υπό κατάθεση στη Βουλή Σχέδιο Νόμου για την «Ειδική Εκπαίδευση» των Μαθητών/ριών με Αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες.

Ως πλεονέκτημα της προκείμενης έκθεσης των απόψεων του σημαντικότερου θεσμικού οργάνου στην χώρα μας στο πεδίο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εντοπίζεται εκ μέρους μας η συγκέντρωση όλου σχεδόν του δικαιωματικού πλαισίου παρέμβασης των Διεθνών Οργανισμών υπό τη μορφή παράθεσης κατά χρονική σειρά. Ως μειονέκτημα δε η μη υιοθέτηση μίας ξεκάθαρης θέσης εν σχέση με τον θεσμό της Παράλληλης Στήριξης, ο οποίος έπειτα από την δεκατετραετή ισχύ του για πρώτη φορά κλονίζεται στα θεμέλια του και μάλιστα στο επίπεδο της νομοθετικής επιλογής.

Οι εδώ σχολιαζόμενες Συστάσεις της Ε.Ε.Δ.Α. παραπέμπουν στην προγενέστερη Απόφαση του ίδιου οργάνου της 9^ης Απριλίου 2009, στην οποία ενσωματώθηκαν οι προτάσεις γύρω από την εφαρμογή του Νόμου 3699/2008 περί Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.

Παρατίθενται από την πλευρά μας λοιπόν μόνον οι εισαγωγικές παρατηρήσεις του εγγράφου, με αυτονόητη την σχετική παραπομπή στο σύνολο του κειμένου.

Και ένα υστερόγραφο: Το ανανεωμένο site της ΕΕΔΑ ευτυχώς είναι πλέον αρκούντως προσβάσιμο στους/στις Διαδικτυακούς Χρήστες/ριες με Προβλήματα Όρασης!

 

…

 

Συστάσεις της ΕΕΔΑ με αφορμή το Σχέδιο Νόμου για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

 

Ειδική Πρόταση του Συμπαραστάτη του Δημότη του Δήμου Αθηναίων για την εφαρμογή των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Δημοτών/ισσών με Αναπηρία.

Αναδημοσιεύουμε την Ειδική Πρόταση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης του Δήμου Αθηναίων κ. Β. Σωτηρόπουλου, η οποία κατά περιεχόμενο αφορά την ισότιμη άσκηση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Δημοτών/ισσών με Αναπηρία με κεντρικό άξονα εκτίμησης τις υποθέσεις, που διαχειρίστηκε η εν λόγω Ανεξάρτητη Αρχή, στο πλαίσιο των διαμεσολαβητικών της αρμοδιοτήτων, των απορρεόμενων από τις διατάξεις του «Καλλικράτη», του νόμου, ο οποίος αναμόρφωσε ριζικά τον θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην χώρα μας.

Η ειδική πρόταση 3/2013 του Συμπαραστάτη του Δημότη του Δήμου Αθηνών απευθύνεται προς τον Δήμαρχο των Αθηναίων και αξίζει τον κόπο να αναγνωστεί κατά την γνώμη μας για πολλούς οφθαλμοφανείς και μη οφθαλμοφανείς λόγους, οι οποίοι και συνδέονται άμεσα με την φύση των εξεταστέων δικαιωματικών ζητημάτων:

Κατ’ αρχήν, Γενικότερα οι αιτιάσεις, που αφορούν παραβιάσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτωνκατοχυρωμένων υπέρ τωνΑτόμων με Αναπηρία στο πλαίσιο διοικητικών διαδικασιών δεν είναι συχνές, ενώ όταν αυτές ενεργοποιούν τους διοικητικούς μηχανισμούς δεν χαίρουν της δημοσιοποίησης, που αναλογή στην ποιότητά, που τις χαρακτηρίζει.

Συνάμα, είναι από τις ελάχιστες φορές, που αξιολογείται η εφαρμοστικότητα των δικαιωμάτων των Ανθρώπων με Αναπηρία στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά τρόπο συνεκτικό.

Ακόμη σπανιότερα οι πάσης φύσεως προτεινόμενες εκδοχές επίλυσης των ό,ποιων διαφορών διοικητικής φύσεως με προσβαλλόμενα υποκείμενα Πολίτες/ισσες με Αναπηρία, σπανίως εμφανίζουν έναν έστω και στοιχειωδώς αρθρωμένο κοινωνικό προσανατολισμό. Π.χ. Στην συγκεκριμένη πρόταση ενδιαφέρουσα είναι η και νομικά προβλεπόμενη πρόταση ανάμιξης του/της αρμόδιας προς τούτου κοινωνικού/ης λειτουργού, στην περίπτωση διακοπής της χορήγησης οικονομικής ενίσχυσης σε ΄Δημότη/ισσα με Αναπηρία, προκειμένου να διαπιστωθούν, κατόπιν σύνταξης έκθεσης οι κοινωνικές συνθήκες και η πραγματική δυνατότητα επιστροφής των παράνομα καταβληθέντων ποσών, σε συνάρτηση με τον χρόνο εκπλήρωσης της εξοφλητικής υποχρέωσης.

Τέλος άξιο μνείας είναι και το γεγονός του πρακτικού αντικρίσματος της υιοθέτησης των υποβαλλόμενων από τον Β. Σωτηρόπουλο προτάσεων στην καθημερινή διαβίωση των Δημοτών/ισσών με Αναπηρία, εφόσον αυτές υποβάλλονται σε παράλληλη κριτική ανάλυση εν σχέση με τα Δικαιώματα στην Προσβασιμότητα και στην Κινητικότητα, όπως αυτά  κατοχυρώνται στα άρθρα 9 και 20 αντιστοίχως της Δ.Σ. του Ο.Η.Ε. των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία (Ν. 4074/2012 ΦΕΚ Α’ 88/11-4-2012).

Με την προσδοκία οι παρούσες προτάσεις, να ανοίξουν τον δρόμο, δίνοντας το κίνητρο για προβληματισμό και για ουσιαστική ενασχόληση των τοπικών κοινωνιών με την ουσιαστική και όχι την διακηρυκτική πραγμάτωση των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία και την ευχή, το κείμενο, να συγκροτήσει την πρώτη ύλη έναρξης ενός δημόσιου διαλόγου απάντησης στα προβλήματα, που ανακυκλώνει ο δέδαλος της γραφειοκρατικής διευθέτησης τους και το βλέμμα στραμένο σε μία Τοπική Αυτοδιοίκηση, που θα μεριμνά για τον/την Δημότη/ισσα με Αναπηρία ως  ισότιμο μέλος της.

…

 

Επιτροπή του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα του Παιδιού: «Τα Παιδιά με Αναπηρία κλείνονται με μεγάλη ευκολία σε Ιδρύματα»!

Στις 19 Ιουνίου 2012 δημοσιοποιήθηκαν τα τρία κείμενα με τις καταληκτικές παρατηρήσεις της Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Παιδιού του Ο.Η.Ε. (C.R.C.), οι οποίες αποτελούν το συμπερασματικό πλαίσιο, αναφορικά με την κατάσταση των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην χώρα μας επί τη βάση τριών διεθνών δεσμευτικών κειμένων, ήτοι της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου για την πώληση Παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία και του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου για την εμπλοκή Παιδιών στις ένοπλες συγκρούσεις.

Κατά περιεχόμενο οι συστάσεις της Επιτροπής διατυπώνονται αξιολογικά, συνεκτιμώντας σε παράλληλη ανάγνωση με την 2η και 3η ενοποιημένη περιοδική έκθεση της Ελλάδος, την εναλλακτική έκθεση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, που δραστηριοποιούνται στο πεδίο, τις διαπιστώσεις και προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη (κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού) και την έκθεση του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (Ε.Π.Σ.Ε.).

Όπως σημειώνεται από το Ε.Π.Σ.Ε., στο σχετικό με το καλωσόρισμα των συστάσεων της C.R.C. Δελτίο Τύπου του: «Βασική διαπίστωση του ΟΗΕ είναι πως η Ελλάδα δεν έχει πολιτική για τα δικαιώματα του παιδιού αφού δεν υπάρχει κανένα όργανο συντονισμού της εφαρμογής των σχετικών πολιτικών ή έστω παρακολούθησης της εφαρμογής της Σύμβασης και των Πρωτοκόλλων της. Το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού που δημιουργήθηκε το 2001 για να παραπλανήσει την Επιτροπή πως υπήρχε τέτοιο όργανο σχεδόν ποτέ δεν λειτούργησε και η επανίδρυσή του προκηρύχθηκε παραμονές της φετινής εξέτασης από τον ΟΗΕ με ανάλογο στόχο. Παράλληλα, όπως κάθε άλλη Επιτροπή του ΟΗΕ, επισημάνθηκε πως η Ελλάδα δεν έχει στατιστικά στοιχεία για την καταγραφή, παρακολούθηση και αποτίμηση των εφαρμοζόμενων πολιτικών και των διώξεων για παραβιάσεις των σχετικών νόμων. Τέλος, και αυτή η Επιτροπή επανέλαβε πως σχεδόν όλες οι προηγούμενες συστάσεις της (του 2002) αγνοήθηκαν από την Ελλάδα. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, η Επιτροπή έθιξε θέματα «ταμπού» για την Ελλάδα, όπως εφαρμογή της σαρίας στη Θράκη, παραβιάσεις των δικαιωμάτων τουρκικής και μακεδονικής μειονότητας και εκτεταμένες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των Ρομά. Επισήμανε επίσης τάση ιδρυματοποίησης των παιδιών χωρίς γονείς ή/και με αναπηρίες, απουσία αποτελεσματικής αντιμετώπισης κάθε μορφής βίας κατά των παιδιών, έλλειψη προστασίας των παιδιών αιτούντων άσυλο ή/και ασυνόδευτων ανηλίκων ή/και παιδιών των φαναριών, ανεπάρκειες της δικαιοσύνης ανηλίκων (που φτάνει να δικάζει και 9χρονα), απουσία σεξουαλικής παιδείας, καταγραφή θρησκεύματος μαθητών στα σχολεία, ελεύθερη προβολή προϊόντων εναλλακτικών του θηλασμού σε μαιευτήρια, κτλ».

Άξιο μνείας είναι το γεγονός, ότι η επιτροπή καταγράφει ως βασικό παράγοντα δυσκολίας εφαρμογής της Σύμβασης την δημοσιονομικά αρνητική συγκυρία «βάναυσης» περικοπής πόρων, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά:

Παιδιά με Αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και Ενήλικοι/ες με Αναπηρία εξακολουθούν να υφίστανται άδικη μεταχείριση από την εκπαίδευση!

Στις αρχές Ιουλίου του 2012 δημοσιοποιήθηκε η έκθεση «Εκπαίδευση και Αναπηρία/Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες – Πολιτικές και Πρακτικές στον τομέα της Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Απασχόλησης για τους/τις Φοιτητές/ριες με Αναπηρίες και με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες στην ΕΕ» η οποία εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το ανεξάρτητο «Δίκτυο εμπειρογνωμόνων για τις κοινωνικές επιστήμες της εκπαίδευσης και της κατάρτισης» (NESSE).

Μεταφέρουμε αυτούσιο το κοινοποιούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κείμενο, με την επισήμανση, ότι εκ μέρους μας έχουν ληφθεί υπόψη ορισμένες ανακολουθίες στην χρησιμοποιούμενη ορολογία, στο μεταφρασμένο στην Ελληνική γλώσσα κείμενο καθώς και ορισμένες μεταφραστικές νοηματικές ατέλειες.

Το κείμενο, όπως δημοσιοποιήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορείτε να το διαβάσετε εδώ

Ενώ το πλήρες κείμενο της εν λόγω ομολογουμένως ενδιαφέρουσας Συγκριτικής Διευρωπαϊκής  Έρευνας στην Αγγλική γλώσσα μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ

Παιδιά με Αναπηρία ή/και  Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και Ενήλικοι/ες με Αναπηρία εξακολουθούν να υφίστανται άδικη μεταχείριση από την εκπαίδευση!

Παρά τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη όσον αφορά την προαγωγή της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, τα Παιδιά με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και οι Ενήλικοι/ες  με Αναπηρίες εξακολουθούν να υφίστανται άδικη μεταχείριση, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουλίου 2012 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πολλοί/ες εξ αυτών  τοποθετούνται σε χωριστά ιδρύματα, ενώ εκείνοι/ες που βρίσκονται στο πλαίσιο συμβατικών εκπαιδευτικών θεσμών λαμβάνουν συχνά ανεπαρκή υποστήριξη, αναφέρει η έκθεση. Η έκθεση καλεί τα κράτη μέλη να εργαστούν εντατικότερα, προκειμένου να αναπτυχθούν συστήματα εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και να αρθούν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Διακριτές Ομάδες όσον αφορά τη συμμετοχή και τη συμβολή τους στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την απασχόληση.

Περίπου 45 εκατομμύρια Πολίτες/ισες της ΕΕ σε ηλικία εργασίας έχουν κάποια αναπηρία και 15 εκατομμύρια παιδιά έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Από την έκθεση προκύπτει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα αυτά δεν έχουν εκπαιδευτικές και εργασιακές ευκαιρίες. Παιδιά με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες συχνά εγκαταλείπουν το σχολείο με λίγα ή καθόλου προσόντα, πριν από τη μετάβαση σε ειδική κατάρτιση που, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να παρεμποδίσει παρά να αυξήσει τις επαγγελματικές τους προοπτικές. Οι Άνθρωποι με Αναπηρίες ή με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες είναι πιθανότερο να είναι άνεργοι ή οικονομικά ανενεργοί, ενώ ακόμα και εκείνοι που σημειώνουν σχετική επιτυχία στην αγορά εργασίας συχνά κερδίζουν λιγότερα σε σχέση με τους Ανθρώπους χωρίς Αναπηρία, αναφέρει η έκθεση.

«Το τελικό Κείμενο Συμπερασμάτων της Διάσκεψης του Ρίο +20 περιλαμβάνει αναφορές για την Αναπηρία»!

Στο τελικό Κείμενο σύνοψης των Συμπερασμάτων και των χαραζόμενων πολιτικών της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών του Ρίο + 20 για την Αειφόρο Ανάπτυξη, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Τζανέιρο, 20 χρόνια μετά την ομώνυμη της το 1992 Διάσκεψη της Γης,  από τις 20 ως τις 22 Ιουνίου 2012 περιλαμβάνονται ρητές αναφορές για την Αναπηρία.

Στο Κείμενο των τελικών Συμπερασμάτων της Διάσκεψης του Ρίο + 20 «Το μέλλον, που θέλουμε» «The Future we want» απαντώνται πέντε εξειδικευμένες αναφορές για την Ομάδα Κοινωνικού Αποκλεισμού των Ανθρώπων με Αναπηρία.

Συγκεκριμένα τα Κράτη είναι υπεύθυνα:

-Στο να σέβονται, στο να προστατεύουν και στο να προωθούν τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τις Θεμελιώδεις Ελευθερίες για όλους/ες (τους ανθρώπους) (παρ. 9).

-Στο να σέβονται, στο να προστατεύουν και στο να προωθούν την συμμετοχή και την Πρόσβαση στην Πληροφόρηση και στις Δικαιοδοτικές και Διοικητικές αρχές, για την προώθηση της Αειφόρου Ανάπτυξης (παρ. 43).

-Στο να εγγυώνται, ότι οι (χαραζόμενες) στο πλαίσιο της Αειφόρου Ανάπτυξης και της Εξάλειψης της Φτώχιας Πολιτικές της Πράσινης Οικονομίας θα πρέπει να ….. ενισχύουν την ευημερία των Ανθρώπων με Αναπηρία (παρ. 58 κ).

-Στο να δεσμευτούν  ότι θα προωθήσουν μία ολοκληρωμένη προσέγγιση στον σχεδιασμό και στην οικοδόμηση βιώσιμων πόλεων και αστικών οικισμών (κέντρων) και στο να δεσμευτούν, ότι θα προωθήσουν Πολιτικές Βιώσιμης Ανάπτυξης, οι οποίες θα υποστηρίζουν την στέγαση και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, χωρίς αποκλεισμούς και ενός ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος διαβίωσης για όλους/ες, ιδίως για τα Πρόσωπα με Αναπηρία (παρ. 135).

-Και τέλος τα Κράτη είναι υπεύθυνα στο να τονίζουν την ανάγκη για εξασφάλιση Ίσης Πρόσβασης στην Εκπαίδευση των Ανθρώπων με Αναπηρία (παρ. 229).

* Η μετάφραση του κειμένου έγινε από την γράφουσα.

Αντιστρέφοντας Ερωτήματα: Το Δικαίωμα στην Πολιτική Συμμετοχή των Ανθρώπων με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας και των Ανθρώπων με Νοητική Αναπηρία.

Η ανάστροφη όψη του ερωτήματος «Ποιοι/ες δικαιούνται να εκλέγουν και να εκλέγονται» αναμφίβολα εντοπίζεται στην αρνητική εκδοχή ποιοι/ες συνταγματικά ή νομοθετικά το στερούνται, με τον εντοπισμό της να υπενθυμίζει, ότι πολλές φορές ακόμη και τα πιο αυτονόητα δικαιωματικά κεκτημένα χρίζουν επαναπροσδιορισμού και κατοχύρωσης.

Την αρνητική όψη του δικαιώματος συμμετοχής, και συγκεκριμένα τον νομοθετικό αποκλεισμό από αυτό των Ατόμων με Αναπηρία, με εστίαση στις Διακριτές Ομάδες των Πολιτών/ισών με Νοητική Αναπηρία και με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας μελετά και αναλύει η Έκθεση, που δημοσιοποίησε ο Οργανισμός των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίπου προ διετίας, η οποία κατά περιεχόμενο συγκροτεί την πρώτη ερευνητική συγκριτική προσπάθεια του Οργανισμού στο πεδίο των ζητημάτων κοινωνικής συμμετοχής των Ανθρώπων με Αναπηρία.

Η ερευνητική προσέγγιση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. από μεθοδολογική σκοπιά κινείται σε δύο άξονες: έναν νομικό, που παρουσιάζεται εν προκειμένω, μέσω του οποίου συλλέγεται το απαιτούμενο υλικό, εν σχέση με την νομοθετική μεταχείριση του ερευνώμενο αντικειμένου, εδώ του Δικαιώματος Πολιτικής Συμμετοχής των Πολιτών/ισών με Νοητική Αναπηρία και με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας στα 27 Κράτη Μέλη της Ένωσης. Και έναν κοινωνιολογικό, ο οποίος λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς τον πρώτο νομικό άξονα και πραγματώνεται μέσω επιτόπιας έρευνας σε 8 Κράτη Μέλη.

Η βαθύτερη αιτιολόγηση της επιλεκτικής αναφοράς από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στους/στις Πολίτες/ισες με Νοητική και Ψυχιατρική Εμπειρία εκκινεί από την παραδοχή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και συνάμα την αναγνώριση εκ μέρους του μίας «υψηλής ευαλωτότητας» ή με άλλα λόγια υψηλού βαθμού διακρίνουσας μεταχείρισης κατά το παρελθόν των εν λόγω υπό-ομάδων  στόχου.

Σημειώνεται, ότι το δικαίωμα συμμετοχής των Ατόμων με Αναπηρία στην Πολιτική και Δημόσια Ζωή κατοχυρώνεται στο άρθρο 29 της Διεθνούς Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ανθρώπων με Αναπηρία, η οποία εντελώς πρόσφατα κυρώθηκε και από την χώρα μας. Στο συγκεκριμένο άρθρο προβλέπεται ότι τα συμβαλλόμενα κράτη θα πρέπει να διασφαλίζουν την πραγματική, πλήρη και ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην πολιτική και δημόσια ζωή, άμεσα ή μέσω αντιπροσώπων τους οποίους επιλέγουν ελεύθερα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος και της δυνατότητας του εκλέγειν και εκλέγεσθαι των ατόμων με αναπηρία. Η επιλεκτική της μίας ή της άλλης εκδοχής εξαρτάται από τον πολιτιστικό παράγοντα και τις κοινωνικές περιστάσεις στις επιμέρους χώρες μελέτης (δική μας υπογράμμιση).

Πριν την ανάγνωση της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας συγκριτικής επισκόπησης επισημαίνονται εκ μέρους μας τα εξής εν είδη πρώτης και όχι δεύτερης σκέψης:

Πρώτον, υπέρ των δύο μελετώμενων Ομάδων Ενδιαφέροντος, ήτοι των Ανθρώπων με Νοητική Αναπηρία και με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας στην πράξη καταφάσκονται ενισχυμένοι αποκλεισμοί του δικαιώματος τους να εκπροσωπούνται και αυτό είναι κάτι, που επιβεβαιώνεται διεθνώς, εν σχέση με τις λοιπές Ομάδες Πολιτών/ισών με Αναπηρία. Η παροχή εγγυήσεων επομένως και η θωράκιση του δικαιώματος τους συμμετοχής στην πολιτική και δημόσια ζωή καθίσταται θεμελιώδης.

Δεύτερον, κάποια ερωτήματα απαντώνται χωρίς περιστροφές μέσω των νομοθετικών επιλογών.. και οι νομοθετικές επιλογές περισσότερο από την τόλμη προσαπαιτούν γνώση, ευρεία αντίληψη βούληση πραγμάτωσης της ισοτιμίας και διεκδικήσεις σε όλα τα επίπεδα από το νομικό ως το κινηματικό.

Τέλος τρίτον, η λειτουργικότητα ενός/μίας Πολίτη/ισας με Νοητική Αναπηρία ή με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας συνιστά ένα ασφαλές – άκρως κοινωνικό κριτήριο, ως προς την αξιοποίηση του οποίου οφείλουμε να στραφούμε χωρίς δισταγμό και στην χώρα μας… Εάν βέβαια και εφόσον επιθυμούμε να πραγματοποιήσουμε βήματα προς το μέλλον… και όχι οπισθοδρόμησης.

Συνήγορος του Πολίτη: Δικαιώματα Κρατουμένων με Αναπηρία.

Στο πλαίσιο της Ετήσιας Έκθεσης του Συνηγόρου του Πολίτη για το έτος 2011 η Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή στην θεματική επισκόπησης του χειρισμού των υποθέσεων, που άπτονται ζητημάτων «Ελευθερίας και Ασφάλειας «, σταχυοθέτησε τις προτάσεις της, αναφορικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων και εν γένει του στάτους διαβίωσης των Κρατούμενων με Αναπηρία, ως διακριτής Ομάδας Πληθυσμού, που φυλοξενείται στα Καταστήματα Κράτησης της χώρας μας.

 Οι προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη αφετηριάζονται από την ουσιώδη διαπίστωση ανυπαρξίας «ειδικής μεταχείρισης» εκ του Νόμου υπέρ των Κρατούμενων με Αναπηρία και συνοψίζονται  στους ακόλουθους άξονες παρέμβασης και πρωτοβουλίας από πολιτειακής πλευράς:

ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Ο εγκλεισμός λόγω ποινικής καταδίκης συνεπάγεται αποκλειστικά τον περιορισμό της φυσικής ελευθερίας του ατόμου (ελευθερία κίνησης, επιλογής εγκατάστασης, καθώς και εισόδου και εξόδου από τη χώρα) ως έννομου αγαθού για ορισμένο χρονικό διάστημα.

Κατά τα λοιπά, οι κρατούμενοι διατηρούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνέχονται με τις ιδιότητές τους ως άτομα και μέλη του κοινωνικού συνόλου, αρκεί η άσκησή τους να μην προσκρούει στη φύση της κράτησης και στις απαιτήσεις της έκτισης της ποινής. Μέσα από αυτό το πρίσμα, οι κρατούμενοι με αναπηρία δεν πρέπει να στερούνται των ειδικών μέτρων και της προσωποκεντρικής, εξατομικευμένης και επιεικούς μεταχείρισης που οφείλει να επιφυλάσσει η πολιτεία στα άτομα με αναπηρία για την προστασία τους και την εξασφάλιση αυτονομίας, επαγγελματικής ένταξης και συμμετοχής στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή σύμφωνα με το άρθρο 21, παράγρ. 3 & 6 του Συντάγματος.

 

Ειδική Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2011 για την Ίση Μεταχείριση: Εστιάζοντας στις Διακρίσεις λόγω Αναπηρίας.

Διαβάσαμε την πρόσφατα δημοσιοποιούμενη ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για την Ίση Μεταχείριση, η οποία αποτυπώνει τη δράση της Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής το έτος 2011 ως φορέα προώθησης σε αυτό το πεδίο ενδιαφέροντος ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, σύμφωνα με την κατά τον Ν.3304/2005 αρμοδιότητά του, και αντιγράφουμε τα πιο ουσιώδη σημεία της, τα σχετιζόμενα με την έκφανση της εφαρμοστικότητας της οικείας νομοθεσίας, αναφορικά με την εξάλειψη των διακρίσεων, που βασίζονται στην Αναπηρία των υποβαλλόντων/ουσών τις αναφορές.

 

Τα μάλλον αυτονόητα σχόλια μας περιστρέφονται γύρω από τη διαπίστωση για τον εξαιρετικά μικρό αριθμό των κρινόμενων υποθέσεων αφορουσών Διακρίνουσα Μεταχείριση για λόγους Αναπηρίας καθώς και από το περιορισμένο εύρος του περιεχομένου των αιτημάτων διαμεσολάβησης του Συνηγόρου του Πολίτη, το οποίο άπτεται ζητημάτων εργασιακής (2 υποθέσεις) και συνταξιοδοτικής (1 υπόθεση) εμβέλειας.

 

«Ο συνολικός αριθμός των υποθέσεων που εξετάστηκαν το έτος 2011 και αφορούν διακρίσεις στο πλαίσιο του Ν. 3304/2005 κυμαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2010. Η διαπίστωση που είχε αποτυπωθεί στην έκθεση του έτους 2010 σχετικά με την αυξητική, συγκριτικά με άλλα έτη, τάση που εμφανίζουν υποθέσεις διακρίσεων οι οποίες εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο του N. 3304/2005 επιβεβαιώνεται και για το έτος 2011. Το γεγονός αυτό ισχυροποιεί την εκτίμηση ότι παρατηρείται προοδευτική εξοικείωση των πολιτών με ένα περίπλοκο νομοθετικό πλαίσιο. Η εκτίμηση αυτή αφορά ιδίως διακρίσεις λόγω αναπηρίας και ηλικίας, αφού το σύνολο σχεδόν των υποθέσεων αυτής της κατηγορίας εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του N. 3304/2005.

 

Σε κάθε περίπτωση πάντως, παραμένει επίκαιρη η ανάγκη περαιτέρω ενημέρωσης των πολιτών όσον αφορά την παρεχόμενη προστασία από τον νόμο κατά των διακρίσεων για το σύνολο των λόγων διάκρισης  ιδίως για τους λόγους εκείνους των οποί-ων η δημοσιοποίηση θα μπορούσε να λειτουργήσει ανασχετικά για την απόφαση του πολίτη να διεκδικήσει έννομη προστασία και να υποβάλει σχετική αναφορά (σεξουαλικός προσανατολισμός, θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις). (…)

 

Ως ιδιαίτερα ενθαρρυντική αξιολογείται η επιτυχής παρέμβαση της ανεξάρτητης αρχής σε σημαντικό αριθμό υποθέσεων που διερευνήθηκαν το έτος 2011, ιδίως στα πεδία διακρίσεων λόγω ηλικίας, αναπηρίας και φυλετικής καταγωγής (Ρομά).

 

Το γεγονός αυτό είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό και ελπιδοφόρο, τόσο στο σκέλος που αφορά την επιτυχή αξιοποίηση των θεσμικών εργαλείων που παρέχονται στην κείμενη νομοθεσία από τον ίδιο τον Συνήγορο όσο και ως προς την εξοικείωση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών με την παρεχόμενη προστασία και τις υποχρεώσεις τους.

 

Τέλος, εξακολουθεί να υφίσταται ο γενικότερος προβληματισμός της ανεξάρτητης αρχής, όπως έχει επανειλημμένα επισημανθεί1, αναφορικά με τους περιορισμούς στο πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας, καθώς και την αποτελεσματικότητά της στην καταπολέμηση των διακρίσεων. Κατά το 2011, o Συνήγορος διερεύνησε 57 υποθέσεις στις οποίες εφέρετο να συντρέχει διακριτική μεταχείριση σε βάρος κάποιου ή κάποιων προσώπων για λόγους που αναφέρονται στις διατάξεις του Ν. 3304/2005.

 

Από το σύνολο των αναφορών αυτών αρχειοθετήθηκαν 9, επειδή κρίθηκαν εκτός αρμοδιότητας, αβάσιμες ή επειδή διακόπηκε η διερεύνησή τους λόγω μη προσκόμισης στοιχείων από τους ενδιαφερομένους.

 

Η έκβαση των υποθέσεων των οποίων η διερεύνηση ολοκληρώθηκε το 2011 (21) ήταν κατ’ αρχάς θετική για τον πολίτη σε 14 περιπτώσεις, ενώ σε 4 περιπτώσεις διαπιστώθηκε άρνηση συμμόρφωσης από την πλευρά της διοίκησης και σε 3 από αυτές διαπιστώθηκε ότι τελικώς η διοίκηση ήταν σύννομη.

 

Οι υπόλοιπες 27 εξακολουθούν να διερευνώνται, καθώς εκκρεμεί η τελική θέση της διοίκησης. Επί μακρόν εκκρεμείς παραμένουν ιδίως περιπτώσεις που αφορούν τη στεγαστική αποκατάσταση των Ρομά (σύνολο υποθέσεων: 18), οι οποίες εντάσσονται στη στρατηγική δράση του Συνηγόρου όπως αυτή εξειδικεύεται στο παρόν κεφάλαιο. Η εκκρεμότητα αυτή οφείλεται μεταξύ άλλων και στην επιλογή του Συνηγόρου να διατηρεί ενεργό την παρέμβασή του σε όλα τα στάδια εξέλιξης, μέχρι την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος, λόγω του δομικού – συστημικού χαρακτήρα που εμφανίζουν οι διακρίσεις στο πεδίο αυτό.

 

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΛΟΓΩ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς: «Αξιολόγηση του Εθνικού Συστήματος Ακεραιότητας»

Τι βαθμό παίρνει η Ελλάδα;

Στις 29 Φεβρουαρίου 2012 δημοσιοποιήθηκε η Έκθεση της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς», η δραστηριότητα της οποίας σχετίζεται με την καταπολέμηση της διαφθοράς ως φαινομένου, που αφορά τόσο την Ελληνική όσο και την Διεθνή έννομη τάξη. Στην έκθεση παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της Έρευνας, που έλαβε χώρα κατά την διάρκεια των μηνών Μαρτίου 2011 ως Ιανουαρίου 2012 και συμπεριέλαβε στο αντικείμενο της αξιολόγησης της επί τη βάση του Εθνικού Συστήματος Ακεραιότητας 12 πυλώνες.

Αμέσως κατωτέρω κοινοποιούμε αυτούσια την συνοπτική παρουσίαση της έρευνας, ενώ στο σύνολο της η έκθεση ανευρίσκεται στο: http://www.eurocharity.gr/files/ekthesi_aksiologisis_diethnis_diafaneia_ellas.pdf

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Επισκόπηση

Η παρούσα έρευνα περί του Ελληνικού Εθνικού Συστήματος Ακεραιότητας περιλαμβάνει την αξιολόγηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου και της εφαρμογής του αναφορικά με θεσμούς («πυλώνες») – κλειδιά για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι εν λόγω πυλώνες αξιολογούνται στο πλαίσιο των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών συνθηκών («θεμελίων») της χώρας. Η παρούσα έρευνα δεν αποσκοπεί στη βαθειά ανάλυση των πυλώνων, αλλά περισσότερο στην επισήμανση των μεταξύ τους διασυνδέσεων και διαδράσεων. Η μεθοδολογία της έρευνας σχεδιάσθηκε από τη Γραμματεία της Διεθνούς Διαφάνειας. Η έρευνα καλύπτει περίπου την τελευταία τριετία, δεδομένου ότι στην Ελλάδα διενεργείται για πρώτη φορά, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπου η εν λόγω έρευνα διεξάγεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Φιλοδοξία της ΔΔ-Ε αποτελεί η επανάληψη της έρευνας στο άμεσο μέλλον, ώστε να επισημανθεί τυχόν μεταβολή (θετική ή αρνητική) στη διαχρονική λειτουργία του συστήματος.

Εργαλεία και παράγοντες για την αξιολόγηση του Εθνικού Συστήματος Ακεραιότητας αποτελούν οι πρωτογενείς πηγές δικαίου, η σχετική βιβλιογραφία, οι μαρτυρίες εθνικών εμπειρογνωμόνων, καθώς και η επικύρωση των ευρημάτων από τη Γραμματεία της ΔΔ, την ελληνική Συμβουλευτική Επιτροπή και τον εξωτερικό εμπειρογνώμονα. Τα πορίσματα και οι προτάσεις της έρευνας συζητήθηκαν στο Εθνικό Εργαστήρι, το οποίο έλαβε χώρα στην Αθήνα στις 9 Δεκεμβρίου 2011, ώστε να επισημανθούν οι προτεραιότητες για επικείμενες δράσεις κατά της διαφθοράς εκ μέρους του κράτους, της κοινωνίας των πολιτών, του ιδιωτικού τομέα και άλλων ομάδων ειδικού ενδιαφέροντος.

Τα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας σε κρίση

Η εν λόγω κρίση χρέους που μαστίζει την Ελλάδα αποτελεί απότοκο πολλών δεκαετιών σπατάλης, κακοδιαχείρισης και δομικών στρεβλώσεων, παρά το γεγονός ότι το 2001 κρίθηκε ότι η Ελλάδα πληροί τα οικονομικά κριτήρια για να ενταχθεί στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.