Σκέψεις δεύτερες… ή πρώτες…

«…Γνωρίζω ότι στις χώρες μας (Ελλάδα και Γαλλία) η νομοθεσία δεν είναι πολύ σαφής σε ό,τι αφορά τα όρια της επείγουσας ψυχιατρικής παρέμβασης. ‘ Ένα νομικό πλαίσιο είναι απαραίτητο. Αυτό μου φαίνεται αυτονόητο, αλλά δεν πρόκειται παρά για ένα περίβλημα. Εκείνο που μετράει είναι η ποιότητα της παρέμβασης. Ο πιο κατάλληλος τρόπος να μιλήσω γι» αυτό είναι να αναζητήσω τη βοήθεια του Federico Fellini. Όσοι είχαν την ευκαιρία να δουν την ταινία «AMARCORD» θα θυμούνται τη σκηνή όπου βλέπουμε ένα ψηλό, λεπτόσωμο κακοξυρισμένο ψυχωσικό να βρίσκεται σε κατατονική κατάσταση στην κορυφή ενός δένδρου κατά τη διάρκεια μιας άδειας εξόδου του από το ψυχιατρικό νοσοκομείο. Αυτός ο, θαυμάσια σκιαγραφημένος, άρρωστος αντιστέκεται στις στοργικές, και συνέχεια στις οργισμένες προτροπές των δικών του και της οικογένειάς του. Τελικά καταφθάνει μια μικροκαμωμένη καλόγρια, σχεδόν νάνος, που είναι νοσοκόμα στο νοσοκομείο του αρρώστου. Φτάνει τρέχοντας με μικρά βηματάκια, ζητάει μια σκάλα, ανεβαίνει, παίρνει το χέρι του αρρώστου, το κρατάει μια στιγμή και ξανακατεβαίνει ήσυχα, ακολουθούμενη από τον κατευνασμένο και υπάκουο ασθενή της. Αυτή η καταπληκτική σκηνή υπενθυμίζει ότι υπό παρόμοιες συνθήκες η επικινδυνότητα εκδηλώνεται πολύ πιο σπάνια, όταν δημιουργείται μια σχέση τέτοιας ποιότητας ώστε ο ασθενής να αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει περισσότερο την ανάγκη του να τον αγαπούν απ’ ό,τι την ορμή του να καταστρέφει…»

Αντιστρέφοντας Ερωτήματα: Το Δικαίωμα στην Πολιτική Συμμετοχή των Ανθρώπων με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας και των Ανθρώπων με Νοητική Αναπηρία.

Η ανάστροφη όψη του ερωτήματος «Ποιοι/ες δικαιούνται να εκλέγουν και να εκλέγονται» αναμφίβολα εντοπίζεται στην αρνητική εκδοχή ποιοι/ες συνταγματικά ή νομοθετικά το στερούνται, με τον εντοπισμό της να υπενθυμίζει, ότι πολλές φορές ακόμη και τα πιο αυτονόητα δικαιωματικά κεκτημένα χρίζουν επαναπροσδιορισμού και κατοχύρωσης.

Την αρνητική όψη του δικαιώματος συμμετοχής, και συγκεκριμένα τον νομοθετικό αποκλεισμό από αυτό των Ατόμων με Αναπηρία, με εστίαση στις Διακριτές Ομάδες των Πολιτών/ισών με Νοητική Αναπηρία και με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας μελετά και αναλύει η Έκθεση, που δημοσιοποίησε ο Οργανισμός των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίπου προ διετίας, η οποία κατά περιεχόμενο συγκροτεί την πρώτη ερευνητική συγκριτική προσπάθεια του Οργανισμού στο πεδίο των ζητημάτων κοινωνικής συμμετοχής των Ανθρώπων με Αναπηρία.

Η ερευνητική προσέγγιση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. από μεθοδολογική σκοπιά κινείται σε δύο άξονες: έναν νομικό, που παρουσιάζεται εν προκειμένω, μέσω του οποίου συλλέγεται το απαιτούμενο υλικό, εν σχέση με την νομοθετική μεταχείριση του ερευνώμενο αντικειμένου, εδώ του Δικαιώματος Πολιτικής Συμμετοχής των Πολιτών/ισών με Νοητική Αναπηρία και με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας στα 27 Κράτη Μέλη της Ένωσης. Και έναν κοινωνιολογικό, ο οποίος λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς τον πρώτο νομικό άξονα και πραγματώνεται μέσω επιτόπιας έρευνας σε 8 Κράτη Μέλη.

Η βαθύτερη αιτιολόγηση της επιλεκτικής αναφοράς από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στους/στις Πολίτες/ισες με Νοητική και Ψυχιατρική Εμπειρία εκκινεί από την παραδοχή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και συνάμα την αναγνώριση εκ μέρους του μίας «υψηλής ευαλωτότητας» ή με άλλα λόγια υψηλού βαθμού διακρίνουσας μεταχείρισης κατά το παρελθόν των εν λόγω υπό-ομάδων  στόχου.

Σημειώνεται, ότι το δικαίωμα συμμετοχής των Ατόμων με Αναπηρία στην Πολιτική και Δημόσια Ζωή κατοχυρώνεται στο άρθρο 29 της Διεθνούς Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ανθρώπων με Αναπηρία, η οποία εντελώς πρόσφατα κυρώθηκε και από την χώρα μας. Στο συγκεκριμένο άρθρο προβλέπεται ότι τα συμβαλλόμενα κράτη θα πρέπει να διασφαλίζουν την πραγματική, πλήρη και ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην πολιτική και δημόσια ζωή, άμεσα ή μέσω αντιπροσώπων τους οποίους επιλέγουν ελεύθερα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος και της δυνατότητας του εκλέγειν και εκλέγεσθαι των ατόμων με αναπηρία. Η επιλεκτική της μίας ή της άλλης εκδοχής εξαρτάται από τον πολιτιστικό παράγοντα και τις κοινωνικές περιστάσεις στις επιμέρους χώρες μελέτης (δική μας υπογράμμιση).

Πριν την ανάγνωση της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας συγκριτικής επισκόπησης επισημαίνονται εκ μέρους μας τα εξής εν είδη πρώτης και όχι δεύτερης σκέψης:

Πρώτον, υπέρ των δύο μελετώμενων Ομάδων Ενδιαφέροντος, ήτοι των Ανθρώπων με Νοητική Αναπηρία και με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας στην πράξη καταφάσκονται ενισχυμένοι αποκλεισμοί του δικαιώματος τους να εκπροσωπούνται και αυτό είναι κάτι, που επιβεβαιώνεται διεθνώς, εν σχέση με τις λοιπές Ομάδες Πολιτών/ισών με Αναπηρία. Η παροχή εγγυήσεων επομένως και η θωράκιση του δικαιώματος τους συμμετοχής στην πολιτική και δημόσια ζωή καθίσταται θεμελιώδης.

Δεύτερον, κάποια ερωτήματα απαντώνται χωρίς περιστροφές μέσω των νομοθετικών επιλογών.. και οι νομοθετικές επιλογές περισσότερο από την τόλμη προσαπαιτούν γνώση, ευρεία αντίληψη βούληση πραγμάτωσης της ισοτιμίας και διεκδικήσεις σε όλα τα επίπεδα από το νομικό ως το κινηματικό.

Τέλος τρίτον, η λειτουργικότητα ενός/μίας Πολίτη/ισας με Νοητική Αναπηρία ή με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας συνιστά ένα ασφαλές – άκρως κοινωνικό κριτήριο, ως προς την αξιοποίηση του οποίου οφείλουμε να στραφούμε χωρίς δισταγμό και στην χώρα μας… Εάν βέβαια και εφόσον επιθυμούμε να πραγματοποιήσουμε βήματα προς το μέλλον… και όχι οπισθοδρόμησης.

«Skhizein»

Κατά καιρούς στο ιστολόγιο μας έχουμε μοιραστεί ντοκιμαντέρ, τα οποία περιγράφουν μέσα από την δύναμη της εικόνας την ανθρώπινη εμπειρία των ψυχιατρικών καταστάσεων και είναι ακριβώς αυτή η πεμπτουσία της τέχνης, που αμβλύνει τους διαχωρισμούς… κλονίζει αβίαστα τις προκαταλήψεις… και ενεργοποιεί τις λανθάνουσες μνήμες του «μη διακριτού»… που μας ωθεί σε αυτή μας την επιλογή…

Σε αυτήν μας την ανάρτηση κοινοποιούμε το Γαλλικής προέλευσης πολυβραβευμένο Animation Film μικρού μήκους «Skhizein», σε σκηνοθεσία Jérémy Clapin.

Ίσως η δύναμη αλλά και η γοητεία αυτής της ταινίας, διάρκειας μόλις 13 λεπτών τελικά να μην εντοπίζεται μονοδιάστατα στην αισθητικά άρτια κατά την γνώμη μας απόδοση της νοηματοδότησης του ισχυρού βιώματος της Σχιζοφρένιας αλλά στον υπερσκελισμό του μέσα από τον επαναπροσδιορισμό του απροσδόκητου, του συμπαντικού και του πανανθρώπινου…

Η προτροπή μας να δείτε το φιλμ, το οποίο υποτιτλισμένο στα Ελληνικά ανευρίσκεται στο διαδίκτυο σε δύο μέρη προβολής είναι αυτονόητη…

Πώς ανιχνεύονται τα σύνορα ανάμεσα στο αποδεκτό και το μη αποδεκτό το άκοσμο και το εγκόσμιο και ποιος/α αλήθεια επιτακτικά τα οριοθετεί…;;

«Αν η φυλακή ήταν πόλη…»

«Αν η φυλακή ήταν πόλη…»

Σε αυτήν την πόλη των 65.000 κατοίκων,

Ένας αριθμός αντιστοιχίζεται στο όνομα κάθε νεοαφιχθέντα.

Οι μετακινήσεις είναι περιορισμένες και παρακολουθούνται.

Ό,τιδήποτε δεν προβλέπεται στον κανονισμό, απαγορεύεται.

Ο δήμαρχος της πόλης είναι επίσης αρχηγός της αστυνομίας και πρόεδρος του δικαστηρίου…

Και 6 φορές στις 10 οι δίκες γίνονται χωρίς δικηγόρο.

«Ο ψυχασθενής της διπλανής πόρτας». – Πορείες Εναλλακτικής Ψυχιατρικής στην Κοινότητα.

«Είναι η ιστορία ενός ονείρου

Ενός ονείρου ενάντια στις προκαταλήψεις μας, που τις εξαφανίζει την μία μετά την άλλη,

Είναι το ανθρωπιστικό όνειρο, που έκανε πριν από τριάντα χρόνια περίπου ένας  ψυχίατρος  Ο Φράνκο Μπαζάλια.

Το όνειρο του είχε το χρώμα του ουρανού, τον άνεμο της ελευθερίας και το ονόμασε  «Γαλάζιο Άλογο».

Αυτό το όνειρο έπρεπε να γίνει πραγματικότητα.

Ο Κλόντ δεν μου αποκάλυψε ποτέ την αιτία του εγκλεισμού του. Η ασθένεια του αφορά τους γιατρούς, η επανάσταση του όμως με αφορά.

Τι θα γίνει αν κι εγώ κάποια μέρα χρειαστώ βοήθεια;

Αρνούμαι να γίνω κι εγώ σαν κι αυτούς που πίσω από τα κάγκελα βγάζουν όλοι την ίδια κραυγή.

Βγάλτε μας έξω.

Είναι η ιστορία ενός ονείρου, που είναι ο αντίλαλος ενός θυμού, των εκατομμύρια ασθενών ενάντια σε εκατομμύρια τοίχους.

Ένα όνειρο, που στην Ιταλία έγινε κάποια μέρα πραγματικότητα.

Το γαλάζιο όνειρο συμβολίζει την ελευθερία, την άρνηση στον εγκλεισμό, που σε τρελαίνει πιο πολύ.»

Αυγουστιάτικες αναγνώσεις: «Η κραυγή του γλάρου» Emanuelle Laborit.

Δεκαπενταύγουστος στην Αθήνα με ό,τι και αν συνεπάγεται αυτό…

Ο φετινός τελευταίος μήνας του Καλοκαιριού είναι διαφορετικός από αυτούς των προηγούμενων ετών…

Η ανάγκη κανείς/καμία να βυθιστεί σε ατέρμονες αναγνώσεις δεσπόζει ως τουλάχιστον επιτακτική, εν είδη έσχατου αντίβαρου στην καταθλιπτική επικαιρότητα.

Η πιο γοητευτική ή μάλλον μια από τις πιο γοητευτικές διαδρομές είναι αυτή της αντάμωσης των εκτυπώσεων της καθημερινής εμπειρίας ενός/μίας αναγνώστη/ριας στην λεκτική αποτύπωση των βιωμάτων ενός/μίάς δημιουργού με όρους λογοτεχνικούς.

Για να μην είμαστε άδικες και η ανάστροφη πορεία είναι εξίσου θελκτική….

Αμφότερες οδηγούν στην τεκμηρίωση της κτήσης μιας δεσμίδας άτυπης γνώσης.

Στα μέσα Μαΐου, που παρήλθε προσκλήθηκα από το Σωματείο Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (Ε.Ν.Γ.) να συμμετάσχω ως εισηγήτρια στο σεμινάριο, που διοργανώθηκε με θέμα την Νομική Συνδρομή των Διερμηνέων στους/στις Κωφούς/ες Πολίτες/ισες

Είμαι ευγνώμονη για δύο λόγους για αυτήν την πρόσκληση: αφενός μεν διότι μου δόθηκε η ευκαιρία να αποτελέσω μέρος μιας ζωτικότατης διεργασίας αμοιβαίας εκπαίδευσης ως Δικηγόρος. Και αφετέρου δε, γιατί οι φίλοι/ες από το Σωματείο Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας μου δώρισαν ένα υπέροχο βιβλίο: «Η κραυγή του γλάρου» της Emanuelle Labori της σειράς «Νέα Σύνορα» του Εκδοτικού Οργανισμού «Λιβάνη» 1995.

Η Emanuelle Laborit γεννήθηκε Κωφή από γονείς ακούοντες το 1972 στην Γαλλία της απαγόρευσης της χρήσης Νοηματικής Γλώσσας στα σχολεία.

Εγκλωβισμένη μέσα στα στείρα «πρέπει» και «δεν πρέπει» μάχεται με όπλο την εξωτερίκευση του αυτοπροσδιορισμού της.

Γυναίκα, Καλλιτέχνιδα, διεκδικητική…. Ζωντανή στο κύτταρο… χρησιμοποιεί τα χέρια, τα μάτια, το κορμί και φυσικά το ριζοσπαστικό πνεύμα της διαδραστικά σε ένα σχήμα απόλυτου συντονισμού…

Βαθιά συνειδητοποιημένη και πολιτικοποιημένη η Laborit κατανοεί πλήρως την θεμελιώδη σημασία της αξίωσης ακόμη και των πιο αυτονόητων…, λες και η χειραφέτηση είχε εγγραφεί ως αυταξία στο DNA της προ της γεννήσεως της.

Η απαγόρευση της χρήσης της Νοηματικής Γλώσσας στις εκπαιδευτικές διαδικασίες, που απευθύνονται στους/στις Γάλλους/ίδες Κωφούς/ες Μαθητές/ριες αίρεται μόλις το 1991, την χρονιά, που η Emanuelle λαμβάνει το απολυτήριο της.

Η Γαλλίδα ηθοποιός γράφει στις πρώτες γραμμές του βιβλίου της: