Η παρούσα Εισήγηση, όπως αναδημοσιεύεται εκ μέρους μας αυτούσια πραγματοποιήθηκε από την Κ. Δ. Σπινέλλη, κατά την διάρκεια Ημερίδας με θέμα: «Μορφές βίας κατά παιδιών και γυναικών στη σύγχρονη κοινωνία», που διοργανώθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων τον Μάιο του 2006 στο πλαίσιο της Εαρινής Συνόδου του Ευρωπαϊκού Κέντρου του Διεθνούς Συμβουλίου Γυναικών (ECICW-CECIF).
Το σύνολο των κειμένων της εν λόγω Ημερίδας έχει δημοσιευτεί σε μορφή pdf με την επιμέλεια των κων. Βάσως Σταυριανοπούλου-Γκανάτσου Ελένης Βαλάσση-Αδάμ στο: http://ncgw.org/gr/Ekdoseis/Ekdoseis-Via.pdf
Μοναδική δική μας επισήμανση η αδιαμφισβήτητα διαχρονική υφή των διαπραγματευόμενων ζητημάτων.…
Θύματα βίας: εντός και εκτός της οικογένειας εντός και εκτός συνόρων
Καλλιόπη . Σπινέλλη
Ομότιμη Καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Σωφρονιστικής, Νομικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών
«…ανέστη Κάιν επί Άβελ τον αδελφόν αυτού
και απέκτεινεν αυτώ…»(Γένεσις, 4:8)
«…τότε ουν παρέδωκεν [o Πιλάτος] αυτόν αυτοίς ίνα σταυρωθή…» ( Ιωάν. κεφ.ιθ΄,16)
Η βία σήμερα
Στις μέρες μας η βία έχει μεταλλαχθεί και παρουσιάζεται με νέες μορφές, ορισμένες μάλιστα από αυτές είναι κοινωνικά αποδεκτές και όχι εγκληματικές. Για παράδειγμα, μέσα στον αγωνιστικό χώρο σε αθλητικούς αγώνες το ιδιαίτερα βίαιο σπρώξιμο αθλητών ή και θεατών δεν συνεπάγεται πάντοτε ποινή. Σε αυτή την εισήγηση, δεν θα ασχοληθούμε με τη διάχυτη, νομιμοποιημένη, βία της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, ούτε με το μείζον πρόβλημα, αν η ανοχή της δήθεν ασήμαντης βίας αργά ή γρήγορα εξελίσσεται σε ανοχή και ειδεχθέστερων απεικονίσεων μορφών βίας, όπως αυτές που παρουσιάζονται, συχνά χωρίς κυρώσεις, από το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο ή άλλους αρμόδιους φορείς, στα ΜΜΕ.
Αντικείμενο της παρούσας εισήγησης αποτελούν ορισμένες σύγχρονες μορφές εγκληματικής βίας. Μια νέα μορφή πολυδιάστατης βίας1, για την οποία έχει πλέον θεσμοθετηθεί και καινοτόμος, για την Ελλάδα, νόμος (ν.3500/2006) είναι η ενδοοικογενειακή βία. (Η καινοτομία συνίσταται ιδίως : α) στη δυνατότητα που έχει δοθεί στον εισαγγελέα να αναλάβει την ποινική διαμεσολάβηση μεταξύ του δράστη και του θύματος, υπό προϋποθέσεις2, β) στην απαγόρευση άσκησης σωματικής βίας σε βάρος των τέκνων ως μέτρο σωφρονισμού3, και γ) την καθιέρωση αξιοποίνου ακόμη και για τη περίπτωση που το παιδί γίνεται απλώς μάρτυρας ενδοιοικογνειακής βίας χωρίς το ίδιο να υφίσταται κάποια σωματική βλάβη4). Μια άλλη σύγχρονη μορφή καθημερινής βίας, αυτή εκτός της οικογένειας, είναι η λεγόμενη ενδοσχολική.
Οι νέες αυτές μορφές βίας απαιτούν οριοθετήσεις και ταξινομήσεις της βίαιης συμπεριφοράς, ώστε να καταστεί δυνατό να εντοπισθούν και οι κατάλληλες, ¨καλές πρακτικές¨ παρεμβάσεων σε περιβάλλοντα με διάφορες εκφάνσεις βίας.
Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και συχνότερα στο πλαίσιο των εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ γίνεται λόγος για “καλές πρακτικές“ (good practices) ή για πολλά “υποσχόμενες πρακτικές“ (promising practices)5.
Συνήθως, ως “καλές πρακτικές“ θεωρούνται εκείνες οι δραστηριότητες που είναι αποτελεσματικές (σε σχέση με τους στόχους και το βαθμό επίτευξής τους), αποδοτικές (σε σχέση με το όφελος που παράγεται συγκρινόμενο με το οικονομικό και κοινωνικό κόστος που συνεπάγεται η συγκεκριμένη πρακτική), εφαρμόσιμες σε πολλά κράτη, και αξιολογημένες (με εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση). Δηλαδή, οι πρακτικές αυτές πρέπει να έχουν χαρακτηριστεί “καλές“ με επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους (evidence-based).
Για να εντοπίσουμε όμως τις κατάλληλες “καλές πρακτικές“ πρέπει πρώτα να διευκρινίσουμε και να περιορίσουμε το πεδίο στο οποίο θα μπορούσαν να εφαρμοστούν.
Η έκταση της παρούσας εισήγησης οριοθετείται από τις λέξεις-κλειδιά που αναγράφονται στον τίτλο.
δηλαδή από τους όρους : βία, θύμα, οικογένεια και σύνορα. Συνέχεια →