Συνέντευξη στην εκπομπή «Ισότιμα / Μετ’ Εμποδίων» του Πρώτου Προγράμματος του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου στις 19/4/2012.

Η συνέντευξη μας στην εκπομπή, που επιμελείται ο εξειδικευμένος σε θέματα Αναπηρίας δημοσιογράφος Αντώνης Σκορδίλης, «Ισότιμα / Μετ’ Εμποδίων», όπως αναμεταδόθηκε από το Πρώτο Πρόγραμμα του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (ΡΙΚ) την Πέμπτη 19 Απριλίου 2012.

Αντικείμενο της συνομιλίας μας ή καλύτερα αφορμή αυτής υπήρξε η πρόσφατη κύρωση με εσωτερικό νόμο από την χώρα μας της Διεθνούς Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Σε περίπτωση τυχόν προβλημάτων στην αναπαραγωγή του υλικού πατήστε εδώ.

Συνήγορος του Πολίτη: Δικαιώματα Κρατουμένων με Αναπηρία.

Στο πλαίσιο της Ετήσιας Έκθεσης του Συνηγόρου του Πολίτη για το έτος 2011 η Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή στην θεματική επισκόπησης του χειρισμού των υποθέσεων, που άπτονται ζητημάτων «Ελευθερίας και Ασφάλειας «, σταχυοθέτησε τις προτάσεις της, αναφορικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων και εν γένει του στάτους διαβίωσης των Κρατούμενων με Αναπηρία, ως διακριτής Ομάδας Πληθυσμού, που φυλοξενείται στα Καταστήματα Κράτησης της χώρας μας.

 Οι προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη αφετηριάζονται από την ουσιώδη διαπίστωση ανυπαρξίας «ειδικής μεταχείρισης» εκ του Νόμου υπέρ των Κρατούμενων με Αναπηρία και συνοψίζονται  στους ακόλουθους άξονες παρέμβασης και πρωτοβουλίας από πολιτειακής πλευράς:

ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Ο εγκλεισμός λόγω ποινικής καταδίκης συνεπάγεται αποκλειστικά τον περιορισμό της φυσικής ελευθερίας του ατόμου (ελευθερία κίνησης, επιλογής εγκατάστασης, καθώς και εισόδου και εξόδου από τη χώρα) ως έννομου αγαθού για ορισμένο χρονικό διάστημα.

Κατά τα λοιπά, οι κρατούμενοι διατηρούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνέχονται με τις ιδιότητές τους ως άτομα και μέλη του κοινωνικού συνόλου, αρκεί η άσκησή τους να μην προσκρούει στη φύση της κράτησης και στις απαιτήσεις της έκτισης της ποινής. Μέσα από αυτό το πρίσμα, οι κρατούμενοι με αναπηρία δεν πρέπει να στερούνται των ειδικών μέτρων και της προσωποκεντρικής, εξατομικευμένης και επιεικούς μεταχείρισης που οφείλει να επιφυλάσσει η πολιτεία στα άτομα με αναπηρία για την προστασία τους και την εξασφάλιση αυτονομίας, επαγγελματικής ένταξης και συμμετοχής στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή σύμφωνα με το άρθρο 21, παράγρ. 3 & 6 του Συντάγματος.

 

Ειδική Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2011 για την Ίση Μεταχείριση: Εστιάζοντας στις Διακρίσεις λόγω Αναπηρίας.

Διαβάσαμε την πρόσφατα δημοσιοποιούμενη ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για την Ίση Μεταχείριση, η οποία αποτυπώνει τη δράση της Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής το έτος 2011 ως φορέα προώθησης σε αυτό το πεδίο ενδιαφέροντος ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, σύμφωνα με την κατά τον Ν.3304/2005 αρμοδιότητά του, και αντιγράφουμε τα πιο ουσιώδη σημεία της, τα σχετιζόμενα με την έκφανση της εφαρμοστικότητας της οικείας νομοθεσίας, αναφορικά με την εξάλειψη των διακρίσεων, που βασίζονται στην Αναπηρία των υποβαλλόντων/ουσών τις αναφορές.

 

Τα μάλλον αυτονόητα σχόλια μας περιστρέφονται γύρω από τη διαπίστωση για τον εξαιρετικά μικρό αριθμό των κρινόμενων υποθέσεων αφορουσών Διακρίνουσα Μεταχείριση για λόγους Αναπηρίας καθώς και από το περιορισμένο εύρος του περιεχομένου των αιτημάτων διαμεσολάβησης του Συνηγόρου του Πολίτη, το οποίο άπτεται ζητημάτων εργασιακής (2 υποθέσεις) και συνταξιοδοτικής (1 υπόθεση) εμβέλειας.

 

«Ο συνολικός αριθμός των υποθέσεων που εξετάστηκαν το έτος 2011 και αφορούν διακρίσεις στο πλαίσιο του Ν. 3304/2005 κυμαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2010. Η διαπίστωση που είχε αποτυπωθεί στην έκθεση του έτους 2010 σχετικά με την αυξητική, συγκριτικά με άλλα έτη, τάση που εμφανίζουν υποθέσεις διακρίσεων οι οποίες εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο του N. 3304/2005 επιβεβαιώνεται και για το έτος 2011. Το γεγονός αυτό ισχυροποιεί την εκτίμηση ότι παρατηρείται προοδευτική εξοικείωση των πολιτών με ένα περίπλοκο νομοθετικό πλαίσιο. Η εκτίμηση αυτή αφορά ιδίως διακρίσεις λόγω αναπηρίας και ηλικίας, αφού το σύνολο σχεδόν των υποθέσεων αυτής της κατηγορίας εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του N. 3304/2005.

 

Σε κάθε περίπτωση πάντως, παραμένει επίκαιρη η ανάγκη περαιτέρω ενημέρωσης των πολιτών όσον αφορά την παρεχόμενη προστασία από τον νόμο κατά των διακρίσεων για το σύνολο των λόγων διάκρισης  ιδίως για τους λόγους εκείνους των οποί-ων η δημοσιοποίηση θα μπορούσε να λειτουργήσει ανασχετικά για την απόφαση του πολίτη να διεκδικήσει έννομη προστασία και να υποβάλει σχετική αναφορά (σεξουαλικός προσανατολισμός, θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις). (…)

 

Ως ιδιαίτερα ενθαρρυντική αξιολογείται η επιτυχής παρέμβαση της ανεξάρτητης αρχής σε σημαντικό αριθμό υποθέσεων που διερευνήθηκαν το έτος 2011, ιδίως στα πεδία διακρίσεων λόγω ηλικίας, αναπηρίας και φυλετικής καταγωγής (Ρομά).

 

Το γεγονός αυτό είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό και ελπιδοφόρο, τόσο στο σκέλος που αφορά την επιτυχή αξιοποίηση των θεσμικών εργαλείων που παρέχονται στην κείμενη νομοθεσία από τον ίδιο τον Συνήγορο όσο και ως προς την εξοικείωση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών με την παρεχόμενη προστασία και τις υποχρεώσεις τους.

 

Τέλος, εξακολουθεί να υφίσταται ο γενικότερος προβληματισμός της ανεξάρτητης αρχής, όπως έχει επανειλημμένα επισημανθεί1, αναφορικά με τους περιορισμούς στο πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας, καθώς και την αποτελεσματικότητά της στην καταπολέμηση των διακρίσεων. Κατά το 2011, o Συνήγορος διερεύνησε 57 υποθέσεις στις οποίες εφέρετο να συντρέχει διακριτική μεταχείριση σε βάρος κάποιου ή κάποιων προσώπων για λόγους που αναφέρονται στις διατάξεις του Ν. 3304/2005.

 

Από το σύνολο των αναφορών αυτών αρχειοθετήθηκαν 9, επειδή κρίθηκαν εκτός αρμοδιότητας, αβάσιμες ή επειδή διακόπηκε η διερεύνησή τους λόγω μη προσκόμισης στοιχείων από τους ενδιαφερομένους.

 

Η έκβαση των υποθέσεων των οποίων η διερεύνηση ολοκληρώθηκε το 2011 (21) ήταν κατ’ αρχάς θετική για τον πολίτη σε 14 περιπτώσεις, ενώ σε 4 περιπτώσεις διαπιστώθηκε άρνηση συμμόρφωσης από την πλευρά της διοίκησης και σε 3 από αυτές διαπιστώθηκε ότι τελικώς η διοίκηση ήταν σύννομη.

 

Οι υπόλοιπες 27 εξακολουθούν να διερευνώνται, καθώς εκκρεμεί η τελική θέση της διοίκησης. Επί μακρόν εκκρεμείς παραμένουν ιδίως περιπτώσεις που αφορούν τη στεγαστική αποκατάσταση των Ρομά (σύνολο υποθέσεων: 18), οι οποίες εντάσσονται στη στρατηγική δράση του Συνηγόρου όπως αυτή εξειδικεύεται στο παρόν κεφάλαιο. Η εκκρεμότητα αυτή οφείλεται μεταξύ άλλων και στην επιλογή του Συνηγόρου να διατηρεί ενεργό την παρέμβασή του σε όλα τα στάδια εξέλιξης, μέχρι την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος, λόγω του δομικού – συστημικού χαρακτήρα που εμφανίζουν οι διακρίσεις στο πεδίο αυτό.

 

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΛΟΓΩ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ